ارزیابی تغییرات ژنتیکی در برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی در بلوط ایرانی (.Quercus brantii Lindl)

تنوع ژنتیکی صفات کمی عامل اصلی بروز اثر متقابل بین جمعیت­های طبیعی و محیطشان می‌باشد که می‌توان با مطالعه آن برنامه‌های اصلاحی گونه‌های مختلف را با موفقیت بیشتر انجام داد. در این تحقیق، بذرهای 60 درخت مادری گونه بلوط ایرانی از عرض­ها و ارتفاعات مختلف جنگل­های زاگرس جمع­آوری و در عرصه تحقیقاتی یاسوج کاشته شدند. سپس برخی صفات مورفوفیزیولوژیک مانند عملکرد فتوسیستم II، سطح و وزن برگ، سطح مخصوص برگ و محتوای­آب­نسبی بر روی نهال­های دوساله آنها اندازه­گیری شد. پارامترهای مختلف ژنتیکی مانند وراثت­پذیری، ضریب تغییرات ژنتیکی و فنوتیپی و درصد واریانس در سطح کل پروونانس­ها و نیز در هر پروونانس به صورت جداگانه محاسبه گردید. نتایج نشان داد که صفاتی مانند عملکرد فتوسیستم II، سطح و وزن برگ و محتوای آب نسبی در سطح پروونانس و درخت مادری اختلاف معنی­دار با یکدیگر داشتند و نیز وراثت‌پذیری آنها بالا و بین 8/0 تا 1 بود. اما سطح مخصوص برگ دارای وراثت­پذیری صفر بود. همچنین بیشترین ضریب تغییرات فنوتیپی و ژنتیکی مربوط به عملکرد فتوسیستم II با میزان 8/75 درصد و 8/0 بود. بررسی وراثت­پذیری هر یک از صفات در سطح پروونانس نشان داد که وراثت­پذیری کلیه صفات اندازه­گیری­ شده بجز محتوای آب نسبی در پروونانس­های مختلف متفاوت است و نمی­توان از یک صفت خاص برای گزینش زود هنگام در پروونانس­های مختلف جنگل‌های زاگرس استفاده نمود. اما اندازه­گیری همزمان سطح، وزن خشک و وزن اشباع برگ می‌تواند به ما در گزینش برای داشتن نتاجی با رویش و زنده­مانی بالاتر در سطح زاگرس کمک نماید